อนุสรณ์สถานแหล่งต่างๆ และภูมิทัศน์วัฒนธรรมของเชียงใหม่ นครหลวงล้านนา (เชียงใหม่)

2023-05-23 09:39:31

ประเภทของแหล่ง

วัฒนธรรม

กลุ่มของแหล่ง

แหล่งมรดกที่อยู่ในบัญชีรายชื่อเบื้องต้น ของศูนย์มรดกโลก

รายละเอียด

เชียงใหม่ในอดีตเคยเป็นศูนย์กลางของอาณาจักรล้านนา เป็นเมืองประวัติศาสตร์ที่มีชีวิตและ ยังเป็นเมืองแห่งการสืบสานส่งต่อมรดกทางวัฒนธรรมล้านนา มีหลักฐานและประจักษ์พยานที่แสดงออกถึง อัจฉริยภาพและคุณค่าอันโดดเด่นในด้านวัฒนธรรมในระดับสากล นอกจากนี้ยังมีวิถีวัฒนธรรมล้านนาที่เจริญงอกงามมายาวนานกว่า 725 ปี ตรงกับแนวทางเมืองมรดกโลกขององค์การยูเนสโก

สำหรับขอบเขตพื้นที่มรดกโลกที่จังหวัดเชียงใหม่ได้กำหนดไว้ ประกอบด้วย พื้นที่แหล่งมรดกเชียงใหม่ 18.30 ตารางกิโลเมตร แบ่งเป็น เขตเมืองเก่าเชียงใหม่ 5.13 ตารางกิโลเมตร เขตเวียงสวนดอก 0.32 ตารางกิโลเมตร เขตวัดเจ็ดยอด พระอารามหลวง 0.05 ตารางกิโลเมตร และเขตดอยสุเทพ-เวียงเจ็ดลิน 12.61 ตารางกิโลเมตร และพื้นที่กันชน ซึ่งเป็นพื้นล้อมรอบ พื้นที่แหล่งมรดกเชียงใหม่ อีก 182.85 ตารางกิโลเมตร รวมทั้งสิ้น 201.15 ตารางกิโลเมตร

พื้นที่แหล่งมรดกเชียงใหม่ (Property) พื้นที่กันชน (Buffer Zone) และแหล่งมรดกสำคัญ ที่แสดงออกถึงคุณค่าอันโดดเด่นเป็นสากล และคุณค่าด้านประวัติศาสตร์เมืองเชียงใหม่ (Attributes)’ นำเสนอเป็นส่วนหนึ่งของเอกสารข้อเสนอขึ้นทะเบียนเมืองเชียงใหม่เมืองสู่มรดกโลก (Chiang Mai’s Nomination Dossier) ดังนี้

 

พื้นที่แหล่งมรดกเชียงใหม่ (Property)

พื้นที่เมืองเชียงใหม่ชั้นใน-ชั้นนอก – เวียงสวนดอก – พื้นที่อุทยานดอยสุเทพ-ปุย – เวียงเจ็ดลิน และถนนสุเทพเชื่อมโยงเวียงสู่ดอยสุเทพ รวมพื้นที่ทั้งหมด 18.03 ตร.กม.พิจารณาและสร้างขอบเขตพื้นที่แหล่งมรดกตามประกาศเขตพื้นที่เมืองเก่า ปี พ.ศ.2553 โดยสำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (สผ.) ร่วมกับขอบเขตที่ดินประเภทอนุรักษ์เพื่อส่งเสริมเอกลักษณ์ศิลปวัฒนธรรม ตามผังเมืองรวมเมืองเชียงใหม่ ปีพ.ศ. 2556 และเส้นทางเดินขึ้นดอยสุเทพ (เส้นทางจาริกแสวงบุญในอดีต และเส้นทางปัจจุบัน) รวมกับขอบเขตพื้นที่ลุ่มน้ำที่หล่อเลี้ยงเมืองเชียงใหม่ และแนวเขตอุทยานแห่งชาติดอยสุเทพ-ปุย

 

พื้นกันชน (Buffer Zone)

พื้นที่เขตอุทยานแห่งชาติดอยสุเทพ-ปุย และพื้นที่รอบเมืองเก่าเชียงใหม่ 183.12 ตร.กม.พิจารณาและสร้างขอบเขตตั้งแต่พื้นที่กันชนตามแนวเขตอุทยานแห่งดอยสุเทพ-ปุย เขตเทศบาลนครเชียงใหม่ และเขตผังเมืองรวมเมืองเชียงใหม่ ปีพ.ศ. 2556 (ถนนซุปเปอร์ไฮเวย์-วงแหวนรอบที่ 1)

แหล่งมรดกเมืองเชียงใหม่ 

1) กลุ่มแหล่งมรดกที่มีความสำคัญในรูปสัณฐานและการวางผังเมืองเดิม

Significant Heritages on Historic Town Morphology and Planning

          1. ประตูช้างเผือก = Chang Phueak Gate
          2. ประตูท่าแพ = Tha Phae Gate 
          3. ประตูเชียงใหม่ = Chiang Mai Gate  
          4. ประตูสวนปรุง = Suan Prung Gate  
          5. ประตูสวนดอก = Suan Dok Gate
          6. แจ่งศรีภูมิ = Sri Phum Bastion 
          7. แจ่งกะต้ำ = Katam Bastion
          8. แจ่งกู่เฮือง = Ku Hueang Bastion  
          9. แจ่งหัวริน = Hua Rin Bastion 
        10. เสาอินทขีล ต้นยางและรูปปั้นยักษ์กุมภัณฑ์ = Inthakhin City Pillar, Historic Gum Tree and the  Kumphan Guardian spirit Statues
        11. กำแพงชั้นในและคูเมือง = Inner old fortification and Moat 
        12. คุ้มหลวงเวียงแก้ว = Khuang Luang Wiang Kaew
        13. กำแพงเมืองชั้นนอก (กำแพงดิน) = Outer wall (Earthen Rampart) 
        14. ป้อมหายยา = Hai Ya Fortress
        15. คลองแม่ข่า = Mae Kha Canal 
        16. ลำคูไหว = Khu Wai Creek 
        17. แนวกำแพงดินและคูเวียงสวนดอก =  Earthen Rampart and Moat of Wiang Suan Dok
        18. แนวกำแพงดินและคูเวียงเจ็ดลิน = Earthen Rampart and Moat of Wiang Chet Lin

 

2) กลุ่มศาสนสถานและแหล่งโบราณคดีที่สะท้อนอัตลักษณ์ล้านนา

Group of Religious Buildings and Archeological Sites reflecting Lanna Culture and Characteristics 

        19. วัดสะดือเมือง (เจดีย์) = Wat Sadue Mueang (2 chedi)
        20. วัดแสนเมืองมา (วัดหัวข่วง) (วิหาร เจดีย์) = Wat Saen Mueang Ma (Wat Hua Khuang) (wihan chedi) 
        21. วัดดวงดี (วิหารจตุรมุข วิหาร คู่ อุโบสถ์) = Wat Duang Di (Greek-cross plan wihan, main wihan, ordination hall)
        22. วัดพันเตา (วิหาร)= Wat Phan Tao (wihan)
        23. วัดเชษฐา (เจดีย์) = Wat Chettha (chedi)
        24. วัดช่างแต้ม (วิหาร) = Wat Chang Taem (wihan)
        25. วัดพวกหงส์ (วิหาร เจดีย์) = Wat Phuak Hong (wihan and chedi)
        26. วัดอุโมงค์มหาเถรจันทร์ (วิหาร เจดีย์) = Wat Umong Maha Therachan (wihan cross vault chedi and chedi)
        27. วัดทรายมูลเมือง (กุฏิขนาดใหญ่) = Wat Sai Mun Mueang (monastery) 
        28. วัดชมพู (ซุ้มประตูโขง เจดีย์) = Wat Chom Phu (chedi)
        29. วัดเชตวัน (อุโบสถ เจดีย์) = Wat Chetawan (Ordination hall and chedi)
        30. วัดแสนฝาง (วิหารเล็ก วิหารใหญ๋) = Wat Saen Fang (subsidiary wihan and main wihan)
        31. วัดบุพพาราม (วิหารเล็ก) = Wat Buppharam (small wihan)
        32. วัดช่างฆ้อง (หอไตร) = Wat Chang Khong (Tipitaka library)
        33. วัดนันทาราม (วิหาร เจดีย์) =  Wat Nantharam (wihan and chedi)
        34. วัดผาลาด (เจดีย์ พระพุทธรูปริมผา) = Wat Pha Lat (chedi and Lord Buddha statues at the cliff) 
        35. วัดอุโมงค์ สวนพุทธธรรม (อุโมงค์เจดีย์) = Wat Umong Suan Phutthatham (chedi with tunnel at the base)
        36. วัดป่าแดง (วิหารต่อซุ้มจรนัม เจดีย์) = Wat Pa Daeng (
        37. กู่เจ้านายฝ่ายเหนือ = Royal Cemetery of Chiang Mai Rulers
        38. แหล่งโบราณคดีดอยสุเทพ = Group of Archeological sites on Doi Suthep Mountain
        39. เส้นทางเดินบูชาพระธาตุ = Pilgrimage route to Doi Suthep

 

3) กลุ่มมรดกที่แสดงถึงคุณค่าอันโดดเด่นทางประวัติศาสตร์ศิลปกรรมสถาปัตยกรรมล้านนา

Heritages of the Outstanding Values on Lanna Historic Arts and Architecture

        40. วัดพระสิงห์วรมหาวิหาร (วิหารลายคำ วิหารหลวง อุโบสถ หอไตร เจดีย์) = Wat Phra Sing Woramahawihan (main wihan, Wihan Lai Kham, ordination hall, Tipitaka library, stupa)
        41. วัดพระธาตุดอยสุเทพราชวรวิหาร (เจดีย์) = Wat Phra That Doi Suthep Ratchaworawihan (Stupa)
        42. วัดเจดีย์หลวงวรวิหาร (วิหารหลวง เจดีย์หลวง) = Wat Chedi Luang Worawihan (Main wihan, chedi) 
        43. วัดสวนดอก (เจดีย์) = Wat Suan Dok (chedi)
        44. วัดปราสาท (วิหารต่อซุ้มจรนัม) = Wat Prasat (wihan with tunnel to chedi)
        45. วัดเชียงมั่น (วิหารหลวง อุโบสถ เจดีย์) = Wat Chiang Man (wihan, chedi) 

 

4) กลุ่มองค์ประกอบสำคัญที่เชื่อมต่อ

Associated Historic Elements within the Buffer Zone Area

          1. วัดเจ็ดยอด = Wat Chet Yot (chedis, wihan)                                                                                                        
          2. วัดโลกโมฬี (เจดีย์) = Wat Lok Moli (chedi)
          3. วัดเชียงยืน (เจดีย์) = Wat Chiang Yuen (chedi)
          4. วัดป่าเป้า (ลวดลายปูนปั้นที่วิหาร กุฏิ) = Wat Pa Pao (stucco work at wihan, Monastery)
          5. วัดเกตุการาม (เจดีย์ วิหาร อุโบสถ) =  Wat Ketkaram (wihan, ordination Hall, chedi)
          6. วัดอุปคุต (เจดีย์) = Wat Uppakhut (stupa, ordination hall)
          7. วัดพระธาตุดอยคำ = Wat Phrathat Doi Kham
          8. อนุสาวรีย์ข่วงสิงห์  = Khuang Sing monument 
          9. อนุสาวรีย์ช้างเผือก = Chang Puek (white elephants) Monument 
        10. หนองบัว = Lake Bua 
        11. สะพานนวรัฐเก่า = The Old Nawarat Bridge  
        12. ฝายพญาคำ = Phraya Kham Weir 
        13. ถนนสายต้นยาง (ถนนสายเชียงใหม่ ลำพูน) = Gum Trees Road (Chiang Mai-Lamphun Road) 

 

หมายเหตุ
สามารถดาวน์โหลดชุดข้อมูลแหล่งที่บรรจุอยู่ในบัญชีรายชื่อเบื้องต้น (Tentative List) ของศูนย์มรดกโลก
ได้ที่  เว็บไซต์ (https://www.onep.go.th/tentative-list/)  หรือ กดที่นี่เพื่อดาวน์โหลดไฟล์ข้อมูล

พิกัดที่ตั้ง (บรรยาย)

หมายเหตุ : ยังไม่มีการกำหนดพิกัดพื้นที่นำเสนอที่แน่ชัด

วันที่ขึ้นทะเบียน

2015 / 2558

คุณค่าความเป็นสากล

1 - เป็นตัวแทนที่แสดงถึงความเป็นเอกลักษณ์ด้านศิลปกรรม หรือตัวแทนของความงดงามและเป็นผลงานชิ้นเอกที่จัดทำขึ้นด้วยการสร้างสรรค์อันชาญฉลาด

2 - แสดงถึงความสำคัญของการแลกเปลี่ยนคุณค่าของมนุษย์ในช่วงเวลาใดเวลาหนึ่ง หรือในพื้นที่วัฒนธรรมใดๆ ของโลก ผ่านการพัฒนาด้านสถาปัตยกรรมหรือทางเทคโนโลยี อนุสรณ์ศิลป์ การวางผังเมือง หรือการออกแบบภูมิทัศน์

3 - เป็นเอกลักษณ์ที่หายากยิ่ง หรือเป็นของแท้ดั้งเดิม

6 - มีความคิดหรือความเชื่อที่เกี่ยวข้องโดยตรงกับเหตุการณ์หรือบุคคลที่มีความสำคัญในประวัติศาสตร์